CYANOCOST
Μία πρωτοβουλία της ΕΥΔΑΠ ΑΕ στο πλαίσιο του
Ευρωπαϊκού προγράμματος COST για τη διαχείριση
των κυανοβακτηρίων και κυανοτοξινών στις λίμνες.
Του Ευθύμιου Λύτρα
Προϊστάμενου Υπηρεσίας ΚΕΡΕΦΥΤ και Έρευνας
Τα κυανοβακτήρια αποτελούν μία κατηγορία μικροοργα-
νισμών που έχουν εμφανιστεί στον πλανήτη μας από τα
πανάρχαια χρόνια και είναι ευρέως διαδεδομένα στη βι-
όσφαιρα σε λίμνες, θάλασσες και εδάφη. Πρόκειται για
πλαγκτονικούς φωτοσυνθετικούς οργανισμούς πολύ ευ-
προσάρμοστους ακόμη και σε ακραίες περιβαλλοντικές
συνθήκες, αφού χρειάζονται μόνο φώς και ελάχιστα θρε-
πτικά συστατικά για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν.
Στις λίμνες όταν επικρατούν ευνοϊκές συνθήκες (π.χ. ευ-
τροφισμός), τα κυανοβακτήρια μπορούν να αναπτυχθούν
υπέρμετρα σχηματίζοντας στρώματα (blooms) στην επιφά-
νεια των νερών. Το πρόβλημα είναι ότι ορισμένα είδη κυ-
ανοβακτηρίων παράγουν και απελευθερώνουν στο νερό
τοξικές ουσίες, τις κυανοτοξίνες και τότε μιλάμε πλέον για
τοξικά blooms. Οι κυανοτοξίνες αποτελούν μία μεγάλη κα-
τηγορία διαφορετικών μεταξύ τους ουσιών που μπορούν
να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στον άνθρωπο, όπως
βλάβες στο συκώτι και στο νευρικό σύστημα. Τα τοξικά
blooms είναι υπεύθυνα για πολλά επεισόδια με βλάβες
στην υγεία ακόμη και για θανάτους ανθρώπων και ζώων
σε όλο τον κόσμο.
Η έκθεση στις κυανοτοξίνες μπορεί να γίνει μέσω του πό-
σιμου νερού, της τροφής (π.χ. ψάρια λίμνης ή λαχανικά
που έχουν ποτιστεί με νερό λίμνης) και κατά τις δραστηρι-
ότητες που γίνονται στις λίμνες (κολύμβηση, σπορ κλπ). Το
πρόβλημα είναι παγκόσμιο και ιδιαίτερα έντονο τόσο στην
Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα, όπου πρόσφατες μελέτες
έχουν δείξει την παρουσία τοξικών κυανοβακτηρίων στις
περισσότερες ελληνικές λίμνες.
Ήδη από το 2005, η ΕΥΔΑΠ ΑΕ πρωτοπορώντας σε
εθνικό επίπεδο, ανέπτυξε σε συνεργασία με το ΕΚΕ-
ΦΕ Δημόκριτος Εργαστήριο Ανάλυσης Κυανοτοξι-
νών, αξιοποιώντας επιχορηγήσεις εθνικών ερευνητικών
προγραμμάτων (πρόγραμμα ΠΑΒΕΤ).
Το εργαστήριο αυτό έχει σήμερα εξελιχθεί σε ένα
από τα καλύτερα εργαστήρια κυανοτοξινών στην
Ευρώπη και με διεθνή αναγνώριση. Το εργαστήριο
αξιοποιείται για το συστηματικό έλεγχο των νερών
της ΕΥΔΑΠ και παρακολουθεί τα επίπεδα των κυα-
νοτοξινών στις λίμνες, αποδεικνύοντας διαρκώς την
άριστη ποιότητα του νερού που φτάνει στον κατα-
ναλωτή.
Αξιοποιώντας περαιτέρω την εμπειρία αυτή, η ΕΥΔΑΠ ΑΕ
ανέλαβε μία πρωτοβουλία για τη δημιουργία και το συ-
ντονισμό ενός Ευρωπαϊκού επιστημονικού δικτύου στο
θέμα των κυανοβακτηρίων και κυανοτοξινών στα νερά,
υποβάλλοντας σχετική πρόταση στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμ-
μα COST. To COST (European Cooperation in Science &
Technology) χρηματοδοτεί τη δημιουργία ερευνητικών δι-
κτύων που αποσκοπούν στο συντονισμό της έρευνας και
στη διάχυση της γνώσης και τεχνογνωσίας (π.χ. οργάνωση
meetings, workshops, εκπαίδευσης, κλπ) μεταξύ ερευνη-
τικών φορέων, αρμόδιων αρχών και εταιρειών. Η χρημα-
τοδότηση των δράσεων αυτών ανέρχεται στο 100% των
δαπανών.
Η πρόταση της ΕΥΔΑΠ για μία Δράση COST με τίτ-
λο «CYANOCOST - Κυανοβακτήρια και κυανοτοξίνες
στα νερά: Παρουσία, επιπτώσεις και διαχείριση»,
πέρασε και από τις τρεις φάσεις αξιολόγησης και τελικά
κρίθηκε επιτυχής ,2η σε βαθμολογία και ήταν μία από τις
τρείς που εγκρίθηκαν για χρηματοδότηση σε σύνολο 30
προτάσεων που υποβλήθηκαν.
Η εναρκτήρια συνάντηση (kick-off meeting) της Δράσης
έλαβε χώρα στην έδρα του COST στις Βρυξέλλες τον
Απρίλιο του 2012. Στη συνάντηση αυτή συμμετείχαν εκ-
πρόσωποι από το δίκτυο που έχει ήδη δημιουργηθεί και
που περιλαμβάνει φορείς (ερευνητικά κέντρα, πανεπιστή-
μια, αρχές, εταιρείες) από 22 Ευρωπαϊκές χώρες και από
τις ΗΠΑ. Η ΕΥΔΑΠ εκπροσωπήθηκε από τον κ. Τ. Καλού-
δη, της Υπηρεσίας Ελέγχου Ποιότητας ο οποίος ήταν και ο
συντονιστής υποβολής της πρότασης και τον κ. Ε. Λύτρα,
Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D)
η οποία είναι η αρμόδια Υπηρεσία της ΕΥΔΑΠ για τη δια-
χείριση και εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων.
Οι εκπρόσωποι των συμμετεχόντων φορέων εξέλεξανΕπιτροπής της Δράσης. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα ση-
μαντικό για την ΕΥΔΑΠ ΑΕ και την Ελλάδα διότι αποτε-
λεί αναγνώριση του υψηλού επιστημονικού επιπέδου το
οποίο έχουμε πετύχει ως Εταιρεία αλλά και της ικανότητας
της Ελλάδας να συντονίζει τέτοιες Δράσεις σε ευρωπαϊκό
επίπεδο.
Η Δράση θα έχει διάρκεια 4 έτη και προϋπολογισμό περί τα
140.000 €/έτος. Θα υλοποιηθεί μέσω τεσσάρων Ομάδων
Εργασίας (ΟΕ) που καλύπτουν όλα τα επιμέρους θέματα
της διαχείρισης των κυανοβακτηρίων και κυανοτοξινών:
ΟΕ1: Παρουσία κυανοβακτηρίων και κυανοτοξινών σε λί-
μνες. Μέθοδοι ανάλυσης και παρακολούθησης των
νερών.
ΟΕ2: Επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και στα οικοσυ-
στήματα.
ΟΕ3: Μέθοδοι πρόληψης και αντιμετώπισης (ξεκινώντας
από τη λίμνη και φτάνοντας σε προηγμένες μεθό-
δους επεξεργασίας του νερού).
ΟΕ4: Διάχυση της γνώσης και των αποτελεσμάτων σε
όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς (π.χ. εταιρείες
ύδρευσης, αρχές, ερευνητικοί φορείς, καταναλωτές),
σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Κατά τη Δράση θα δημιουργηθούν οδηγοί (guidelines) με
προηγμένες μεθόδους ανάλυσης και τεχνικές πρόληψης
και αντιμετώπισης καθώς και εργαλεία διαχείρισης και λή-
ψης αποφάσεων.
Επίσης θα αναπτυχθεί μία επικαιροποιημένη βάση
δεδομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο με όλη την πλη-
ροφορία γύρω από το θέμα (ασχολούμενοι φορείς,
νομοθεσία, πρακτικές κλπ).
Η Δράση θα δώσει τη δυνατότητα για εκπαίδευση σε νέες
τεχνικές και τεχνολογίες και μεταφορά τεχνογνωσίας από
το εξωτερικό.
Τα κυριότερα οφέλη από τη Δράση αυτή για την
ΕΥΔΑΠ είναι τα εξής:
> Θα μεταφερθεί σημαντική τεχνογνωσία από τα καλύτερα
ερευνητικά κέντρα της Ευρώπης στην ΕΥΔΑΠ, κυρίως σε
τομείς στους οποίους υστερούμε (π.χ. μοριακές τεχνικές
ταυτοποίησης κυανοβακτηρίων, ταυτοποίηση νέων τοξι-
νών, τεχνολογίες πρόβλεψης και αντιμετώπισης της ανά-
πτυξης τοξικών κυανοβακτηρίων, τεχνολογίες επεξεργα-
σίας νερού για την απομάκρυνση των τοξινών κ.ά.).
> Η ΕΥΔΑΠ, έχοντας το ρόλο του Συντονιστή θα βρεθεί
στο επίκεντρο της έρευνας στον τομέα σε ευρωπαϊκό
επίπεδο, με ότι αυτό συνεπάγεται για την προβολή της
Εταιρείας και ιδιαίτερα του Εργαστηρίου Κυανοτοξινών
της ΕΥΔΑΠ. Αυτό θα μας βοηθήσει στο να αξιοποιήσου-
με το Εργαστήριο Κυανοτοξινών παρέχοντας υπηρεσίες
τόσο στην Ελλάδα (οι περισσότερες ελληνικές λίμνες
έχουν πρόβλημα παρουσίας τοξικών κυανοβακτηρίων)
όσο και σε άλλες χώρες που δεν διαθέτουν τόσο εξειδι-
κευμένα εργαστήρια ή τεχνογνωσία (π.χ. αρκετές χώρες
της ανατολικής Ευρώπης, η Κύπρος, μεσογειακές χώρες
κλπ.).
> Η συμμετοχή της ΕΥΔΑΠ στο ερευνητικό αυτό πρόγραμ-
μα, εκτός από την ανταλλαγή τεχνογνωσίας σχετικά με το
κεντρικό θέμα που εστιάζεται στη μελέτη των κυανοβα-
κτηρίων και των κυανοτοξινών σε ταμιευτήρες, στοχεύ-
ει στην ευρύτερη δημιουργία ενός δικτύου ανταλλαγής
πληροφοριών μεταξύ εταιρειών ύδρευσης και αποχέ-
τευσης στον ευρωπαϊκό αλλά και τον ευρύτερο χώρο
με στόχο την ανταλλαγή πληροφοριών σε θέματα δι-
αχείρισης υδάτινων πόρων, πόσιμου νερού, υγρών και
στερεών αποβλήτων. Η δικτύωση που θα δημιουργηθεί
θα αποτελέσει εφαλτήριο μελλοντικών συνεργασιών,
σε μια περίοδο που η επεκτατική δραστηριότητα της ΕΥ-
ΔΑΠ είναι ιδιαίτερα έντονη και παραγωγική.
> Η δημιουργία του Ευρωπαϊκού δικτύου θα βοηθήσει στη
συνεργασία με άλλες χώρες και ειδικότερα στη συμμε-
τοχή και σε άλλα χρηματοδοτούμενα Ευρωπαϊκά προ-
γράμματα στο άμεσο μέλλον, ώστε να απορροφηθούν
ευρωπαϊκοί πόροι για έρευνα-ανάπτυξη από την ΕΥΔΑΠ.
Υπερανάπτυξη (bloom) κυανοβακτηρίων σε λίμνη Κυανοβακτήρια στο μικροσκόπιο
Περισσότερες πληροφορίες για τη Δράση αυτή μπορούν να
βρεθούν στην ιστοσελίδα:
http://www.cost.eu/domains_actions/essem/Actions/ES1105
ομόφωνα τον Τ. Καλούδη ως Πρόεδρο της Διαχειριστικής
Μία πρωτοβουλία της ΕΥΔΑΠ ΑΕ στο πλαίσιο του
Ευρωπαϊκού προγράμματος COST για τη διαχείριση
των κυανοβακτηρίων και κυανοτοξινών στις λίμνες.
Του Ευθύμιου Λύτρα
Προϊστάμενου Υπηρεσίας ΚΕΡΕΦΥΤ και Έρευνας
Τα κυανοβακτήρια αποτελούν μία κατηγορία μικροοργα-
νισμών που έχουν εμφανιστεί στον πλανήτη μας από τα
πανάρχαια χρόνια και είναι ευρέως διαδεδομένα στη βι-
όσφαιρα σε λίμνες, θάλασσες και εδάφη. Πρόκειται για
πλαγκτονικούς φωτοσυνθετικούς οργανισμούς πολύ ευ-
προσάρμοστους ακόμη και σε ακραίες περιβαλλοντικές
συνθήκες, αφού χρειάζονται μόνο φώς και ελάχιστα θρε-
πτικά συστατικά για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν.
Στις λίμνες όταν επικρατούν ευνοϊκές συνθήκες (π.χ. ευ-
τροφισμός), τα κυανοβακτήρια μπορούν να αναπτυχθούν
υπέρμετρα σχηματίζοντας στρώματα (blooms) στην επιφά-
νεια των νερών. Το πρόβλημα είναι ότι ορισμένα είδη κυ-
ανοβακτηρίων παράγουν και απελευθερώνουν στο νερό
τοξικές ουσίες, τις κυανοτοξίνες και τότε μιλάμε πλέον για
τοξικά blooms. Οι κυανοτοξίνες αποτελούν μία μεγάλη κα-
τηγορία διαφορετικών μεταξύ τους ουσιών που μπορούν
να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στον άνθρωπο, όπως
βλάβες στο συκώτι και στο νευρικό σύστημα. Τα τοξικά
blooms είναι υπεύθυνα για πολλά επεισόδια με βλάβες
στην υγεία ακόμη και για θανάτους ανθρώπων και ζώων
σε όλο τον κόσμο.
Η έκθεση στις κυανοτοξίνες μπορεί να γίνει μέσω του πό-
σιμου νερού, της τροφής (π.χ. ψάρια λίμνης ή λαχανικά
που έχουν ποτιστεί με νερό λίμνης) και κατά τις δραστηρι-
ότητες που γίνονται στις λίμνες (κολύμβηση, σπορ κλπ). Το
πρόβλημα είναι παγκόσμιο και ιδιαίτερα έντονο τόσο στην
Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα, όπου πρόσφατες μελέτες
έχουν δείξει την παρουσία τοξικών κυανοβακτηρίων στις
περισσότερες ελληνικές λίμνες.
Ήδη από το 2005, η ΕΥΔΑΠ ΑΕ πρωτοπορώντας σε
εθνικό επίπεδο, ανέπτυξε σε συνεργασία με το ΕΚΕ-
ΦΕ Δημόκριτος Εργαστήριο Ανάλυσης Κυανοτοξι-
νών, αξιοποιώντας επιχορηγήσεις εθνικών ερευνητικών
προγραμμάτων (πρόγραμμα ΠΑΒΕΤ).
Το εργαστήριο αυτό έχει σήμερα εξελιχθεί σε ένα
από τα καλύτερα εργαστήρια κυανοτοξινών στην
Ευρώπη και με διεθνή αναγνώριση. Το εργαστήριο
αξιοποιείται για το συστηματικό έλεγχο των νερών
της ΕΥΔΑΠ και παρακολουθεί τα επίπεδα των κυα-
νοτοξινών στις λίμνες, αποδεικνύοντας διαρκώς την
άριστη ποιότητα του νερού που φτάνει στον κατα-
ναλωτή.
Αξιοποιώντας περαιτέρω την εμπειρία αυτή, η ΕΥΔΑΠ ΑΕ
ανέλαβε μία πρωτοβουλία για τη δημιουργία και το συ-
ντονισμό ενός Ευρωπαϊκού επιστημονικού δικτύου στο
θέμα των κυανοβακτηρίων και κυανοτοξινών στα νερά,
υποβάλλοντας σχετική πρόταση στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμ-
μα COST. To COST (European Cooperation in Science &
Technology) χρηματοδοτεί τη δημιουργία ερευνητικών δι-
κτύων που αποσκοπούν στο συντονισμό της έρευνας και
στη διάχυση της γνώσης και τεχνογνωσίας (π.χ. οργάνωση
meetings, workshops, εκπαίδευσης, κλπ) μεταξύ ερευνη-
τικών φορέων, αρμόδιων αρχών και εταιρειών. Η χρημα-
τοδότηση των δράσεων αυτών ανέρχεται στο 100% των
δαπανών.
Η πρόταση της ΕΥΔΑΠ για μία Δράση COST με τίτ-
λο «CYANOCOST - Κυανοβακτήρια και κυανοτοξίνες
στα νερά: Παρουσία, επιπτώσεις και διαχείριση»,
πέρασε και από τις τρεις φάσεις αξιολόγησης και τελικά
κρίθηκε επιτυχής ,2η σε βαθμολογία και ήταν μία από τις
τρείς που εγκρίθηκαν για χρηματοδότηση σε σύνολο 30
προτάσεων που υποβλήθηκαν.
Η εναρκτήρια συνάντηση (kick-off meeting) της Δράσης
έλαβε χώρα στην έδρα του COST στις Βρυξέλλες τον
Απρίλιο του 2012. Στη συνάντηση αυτή συμμετείχαν εκ-
πρόσωποι από το δίκτυο που έχει ήδη δημιουργηθεί και
που περιλαμβάνει φορείς (ερευνητικά κέντρα, πανεπιστή-
μια, αρχές, εταιρείες) από 22 Ευρωπαϊκές χώρες και από
τις ΗΠΑ. Η ΕΥΔΑΠ εκπροσωπήθηκε από τον κ. Τ. Καλού-
δη, της Υπηρεσίας Ελέγχου Ποιότητας ο οποίος ήταν και ο
συντονιστής υποβολής της πρότασης και τον κ. Ε. Λύτρα,
Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D)
η οποία είναι η αρμόδια Υπηρεσία της ΕΥΔΑΠ για τη δια-
χείριση και εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων.
Οι εκπρόσωποι των συμμετεχόντων φορέων εξέλεξανΕπιτροπής της Δράσης. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα ση-
μαντικό για την ΕΥΔΑΠ ΑΕ και την Ελλάδα διότι αποτε-
λεί αναγνώριση του υψηλού επιστημονικού επιπέδου το
οποίο έχουμε πετύχει ως Εταιρεία αλλά και της ικανότητας
της Ελλάδας να συντονίζει τέτοιες Δράσεις σε ευρωπαϊκό
επίπεδο.
Η Δράση θα έχει διάρκεια 4 έτη και προϋπολογισμό περί τα
140.000 €/έτος. Θα υλοποιηθεί μέσω τεσσάρων Ομάδων
Εργασίας (ΟΕ) που καλύπτουν όλα τα επιμέρους θέματα
της διαχείρισης των κυανοβακτηρίων και κυανοτοξινών:
ΟΕ1: Παρουσία κυανοβακτηρίων και κυανοτοξινών σε λί-
μνες. Μέθοδοι ανάλυσης και παρακολούθησης των
νερών.
ΟΕ2: Επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και στα οικοσυ-
στήματα.
ΟΕ3: Μέθοδοι πρόληψης και αντιμετώπισης (ξεκινώντας
από τη λίμνη και φτάνοντας σε προηγμένες μεθό-
δους επεξεργασίας του νερού).
ΟΕ4: Διάχυση της γνώσης και των αποτελεσμάτων σε
όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς (π.χ. εταιρείες
ύδρευσης, αρχές, ερευνητικοί φορείς, καταναλωτές),
σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Κατά τη Δράση θα δημιουργηθούν οδηγοί (guidelines) με
προηγμένες μεθόδους ανάλυσης και τεχνικές πρόληψης
και αντιμετώπισης καθώς και εργαλεία διαχείρισης και λή-
ψης αποφάσεων.
Επίσης θα αναπτυχθεί μία επικαιροποιημένη βάση
δεδομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο με όλη την πλη-
ροφορία γύρω από το θέμα (ασχολούμενοι φορείς,
νομοθεσία, πρακτικές κλπ).
Η Δράση θα δώσει τη δυνατότητα για εκπαίδευση σε νέες
τεχνικές και τεχνολογίες και μεταφορά τεχνογνωσίας από
το εξωτερικό.
Τα κυριότερα οφέλη από τη Δράση αυτή για την
ΕΥΔΑΠ είναι τα εξής:
> Θα μεταφερθεί σημαντική τεχνογνωσία από τα καλύτερα
ερευνητικά κέντρα της Ευρώπης στην ΕΥΔΑΠ, κυρίως σε
τομείς στους οποίους υστερούμε (π.χ. μοριακές τεχνικές
ταυτοποίησης κυανοβακτηρίων, ταυτοποίηση νέων τοξι-
νών, τεχνολογίες πρόβλεψης και αντιμετώπισης της ανά-
πτυξης τοξικών κυανοβακτηρίων, τεχνολογίες επεξεργα-
σίας νερού για την απομάκρυνση των τοξινών κ.ά.).
> Η ΕΥΔΑΠ, έχοντας το ρόλο του Συντονιστή θα βρεθεί
στο επίκεντρο της έρευνας στον τομέα σε ευρωπαϊκό
επίπεδο, με ότι αυτό συνεπάγεται για την προβολή της
Εταιρείας και ιδιαίτερα του Εργαστηρίου Κυανοτοξινών
της ΕΥΔΑΠ. Αυτό θα μας βοηθήσει στο να αξιοποιήσου-
με το Εργαστήριο Κυανοτοξινών παρέχοντας υπηρεσίες
τόσο στην Ελλάδα (οι περισσότερες ελληνικές λίμνες
έχουν πρόβλημα παρουσίας τοξικών κυανοβακτηρίων)
όσο και σε άλλες χώρες που δεν διαθέτουν τόσο εξειδι-
κευμένα εργαστήρια ή τεχνογνωσία (π.χ. αρκετές χώρες
της ανατολικής Ευρώπης, η Κύπρος, μεσογειακές χώρες
κλπ.).
> Η συμμετοχή της ΕΥΔΑΠ στο ερευνητικό αυτό πρόγραμ-
μα, εκτός από την ανταλλαγή τεχνογνωσίας σχετικά με το
κεντρικό θέμα που εστιάζεται στη μελέτη των κυανοβα-
κτηρίων και των κυανοτοξινών σε ταμιευτήρες, στοχεύ-
ει στην ευρύτερη δημιουργία ενός δικτύου ανταλλαγής
πληροφοριών μεταξύ εταιρειών ύδρευσης και αποχέ-
τευσης στον ευρωπαϊκό αλλά και τον ευρύτερο χώρο
με στόχο την ανταλλαγή πληροφοριών σε θέματα δι-
αχείρισης υδάτινων πόρων, πόσιμου νερού, υγρών και
στερεών αποβλήτων. Η δικτύωση που θα δημιουργηθεί
θα αποτελέσει εφαλτήριο μελλοντικών συνεργασιών,
σε μια περίοδο που η επεκτατική δραστηριότητα της ΕΥ-
ΔΑΠ είναι ιδιαίτερα έντονη και παραγωγική.
> Η δημιουργία του Ευρωπαϊκού δικτύου θα βοηθήσει στη
συνεργασία με άλλες χώρες και ειδικότερα στη συμμε-
τοχή και σε άλλα χρηματοδοτούμενα Ευρωπαϊκά προ-
γράμματα στο άμεσο μέλλον, ώστε να απορροφηθούν
ευρωπαϊκοί πόροι για έρευνα-ανάπτυξη από την ΕΥΔΑΠ.
Υπερανάπτυξη (bloom) κυανοβακτηρίων σε λίμνη Κυανοβακτήρια στο μικροσκόπιο
Περισσότερες πληροφορίες για τη Δράση αυτή μπορούν να
βρεθούν στην ιστοσελίδα:
http://www.cost.eu/domains_actions/essem/Actions/ES1105
ομόφωνα τον Τ. Καλούδη ως Πρόεδρο της Διαχειριστικής
