ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ Ντοκουμέντο για τον εφιάλτη της δραχμής

Σε δραματικό φαύλο κύκλο θα βύθιζε τη χώρα η έξοδος από το ευρώ. Οι συνέπειες προβάλλουν ασύγκριτα πιο επώδυνες από αυτές που υφίστανται σήμερα η κοινωνία και η οικονομία. Μελέτη της Εθνικής Τράπεζας περιγράφει τον εφιάλτη από την έκρηξη της ανεργίας, την απογείωση του πληθωρισμού, την εκμηδένιση του λαϊκού εισοδήματος

Δραματικές συνέπειες στην οικονομία και στο βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων θα επιφέρει μια πιθανή έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ, με την κοινωνία να προσπαθεί να επιβιώσει μέσα στους τριτοκοσμικούς δείκτες που είχε ξανά η χώρα πριν από πολλές δεκαετίες.
Σύμφωνα με ειδική μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, η επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή θα οδηγούσε σε υποτίμηση του νέου νομίσματος κατά 65%, πτώση 22% στο ΑΕΠ της χώρας, θα έφερνε εκτόξευση της ανεργίας στο 34% και μείωση κατά του κεφαλήν εισοδήματος κατά 55%.
Παράλληλα, το κράτος θα εξαναγκαζόταν σε νομισματική χρηματοδότηση των αναγκών του, δημιουργώντας πληθωριστικό φαύλο κύκλο, με πληθωρισμό άνω του 30% αρχικά και ισχυρή ανοδική τάση στη συνέχεια που θα ακύρωνε το όποιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα από την υποτίμηση.

Το κακό, όμως, δεν θα σταματούσε εδώ, καθώς η δυσκολία πρόσβασης σε συνάλλαγμα θα έκανε τη χώρα να αθετήσει το μεγαλύτερο τμήμα των υποχρεώσεων προς τους δανειστές της από το εξωτερικό (325 δισ. ευρώ), με πρωτοφανείς δυσμενείς συνέπειες σε διακρατικό επίπεδο και στις συναλλαγές των ελληνικών επιχειρήσεων με το εξωτερικό.
Αποτέλεσμα όλων αυτών θα ήταν η σημαντική υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων και η δυσκολία πρόσβασης σε βασικά αγαθά και ειδικότερα σε καύσιμα, φάρμακα και αναγκαίες πρώτες ύλες.

Ομως, όπως σημειώνει η τράπεζα, όλα αυτά τα δεινά θα συνέβαιναν στην περίπτωση μιας ομαλής μετάβασης στο νέο νόμισμα, ενώ οι επιπτώσεις θα είναι ακόμη πιο δυσμενείς εάν η χώρα οδηγηθεί σε άτακτη χρεοκοπία και έξοδο από το ευρώ.
Μια εξέλιξη που μπορεί να προσκληθεί ακόμα και «από ένα μεμονωμένο γεγονός ή άστοχο χειρισμό με αυτοεκπληρούμενη, οδυνηρή κατάληξη, ανεξαρτήτως της ισχυρής πολιτικής βούλησης περί του αντιθέτου», όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά στη μελέτη.

Η Εθνική Τράπεζα στην ειδική μελέτη της κάνει λόγο για ένα κρίσιμο δίλημμα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η χώρα, ενώ επισημαίνει μια συσσωρευμένη κοινωνική απογοήτευση και κόπωση που προήλθαν από την πρωτόγνωρη ύφεση και την ανεργία σε επίπεδα άνω του 20%.
Προβλέψεις - σοκ
Οπως υποστηρίζεται στην ανάλυση της τράπεζας, οι επιπτώσεις από μια πιθανή έξοδο θα ήταν πολλαπλάσιες από αυτές που βιώνουν σήμερα η οικονομία και η κοινωνία. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι η υποτίμηση με ένα σενάριο εξόδου θα ήταν 65%, ενώ σήμερα η ονομαστική ισοτιμία (εσωτερική υποτίμηση) έχει μειωθεί κατά 19%.

Στην ανεργία η έξοδος θα έφερνε ποσοστά της τάξης του 34% έναντι 24% σήμερα με την εφαρμογή του Προγράμματος, το δημόσιο χρέος από 148% του ΑΕΠ θα εκτοξευόταν στο 373% εάν φεύγαμε από το ευρώ, ενώ το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού θα ανέβαινε στο 12,2% από 5,5% με την εφαρμογή του Μνημονίου.
Τέλος, ο πληθωρισμός θα «έτρεχε» με ποσοστά των αρχών της δεκαετίας του '80, δηλαδή θα έφτανε σε επίπεδα 32%, από 0,9% που είναι σήμερα.
Υποστηρίζει, τέλος, ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι μας -με δεδομένα τα σύννεφα της ύφεσης που πυκνώνουν πάνω από την Ευρώπη- θα αντιμετώπιζαν με μεγαλύτερη ευελιξία μια βελτίωση του Προγράμματος.

Οπως αναφέρεται στη μελέτη, η ευελιξία αυτή θα αφορούσε την επιμήκυνση του χρόνου προσαρμογής και την επιπρόσθετη χρηματοδότηση, συνδέοντας όμως τις αλλαγές με την εξασφάλιση μιας «αξιόπιστης πολιτικής δέσμευσης για αποφασιστική και συνεκτική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων».

Ανεργία
ΕΚΤΙΝΑΞΗ
Χωρίς εργασία 34%

Δραματική χαρακτηρίζει την επίδραση που θα είχε στην ανεργία η πτώση της οικονομικής δραστηριότητας, ανεβάζοντας το εκτιμώμενο ποσοστό στο 34%, δηλαδή στο ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού της χώρας. Οι κοινωνικές ομάδες που θα πλήττονταν περισσότερο θα ήταν οι πιο ευάλωτες και συγκεκριμένα οι νέοι, οι λιγότερο εξειδικευμένοι εργαζόμενοι και οι γυναίκες. Μια άλλη επίπτωση της εκτόξευσης της ανεργίας θα ήταν οι αυξημένες ανάγκες για κοινωνικές δαπάνες, δηλαδή για επιδόματα.
Πληθωρισμός
ΤΟ «ΤΕΡΑΣ»
Ατμός οι αυξήσεις
Επιστροφή του περίφημου «τέρατος του πληθωρισμού» θα έφερνε πιθανή έξοδος από το ευρώ. Ο πληθωρισμός θα εκτινασσόταν σε επίπεδα 30 με 35% που θα αναιρούσε το όποιο πλεονέκτημα θα είχαμε από την υποτίμηση στην ανταγωνιστικότητα. Και αυτό διότι οι πιέσεις για αποκατάσταση των μισθολογικών απωλειών θα οδηγούσαν σε ακόμη μεγαλύτερο πληθωρισμό. Στην ανάλυση αναφέρεται χαρακτηριστικά η περίοδος 1975-1994 όταν η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία είχε ανατιμηθεί συνολικά 12% εξαιτίας ενός μέσου πληθωρισμού της τάξης του 17%.
Δάνεια
ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ
Επιτόκια στα ύψη
Η δραματική επιδείνωση της ύφεσης και η αύξηση της ανεργίας εκτιμάται ότι θα ωθήσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε επίπεδα άνω του 30% των χαρτοφυλακίων χορηγήσεων. Επιπλέον, τα επιτόκια των δανείων θα ανέβαιναν σε επίπεδα υψηλότερα του αναμενόμενου πληθωρισμού κατά 5 μονάδες, δηλαδή θα είχαμε επιτόκια δανεισμού της τάξης του 37%, με προφανείς επιπτώσεις στους δανειζόμενους αφού θα αδυνατούσαν να πληρώσουν τις δόσεις τους και θα οδηγούνταν σε κατασχέσεις.
Εισαγωγές - εξαγωγές
ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ
Διπλό πρόβλημα
Η περιορισμένη πρόσβαση σε συνάλλαγμα θα είχε ως αποτέλεσμα τη δυσκολία προμηθειών των αναγκαίων εισαγόμενων πρώτων υλών που χρειάζονται οι επιχειρήσεις με εξαγωγικό προσανατολισμό. Θα αναγκάζονταν να περιορίσουν την παραγωγή τους, ενώ το ίδιο πρόβλημα θα είχαν και οι επιχειρήσεις παραγωγής προϊόντων για εγχώρια κατανάλωση. Αλλά και οι εισαγωγικές επιχειρήσεις δεν θα μπορούσαν να προμηθευτούν προϊόντα, λόγω έλλειψης συναλλάγματος αλλά και αδυναμίας χρηματοδότησης.
Τουρισμός
ΑΚΡΙΒΕΣ ΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
Πλήγμα η αβεβαιότητα
Προβλήματα θα είχε και ο τουριστικός κλάδος, ο κατεξοχήν αποδέκτης του οφέλους της υποτίμησης, αφού δεν θα απολάμβανε το σύνολο του πλεονεκτήματος του χαμηλού κόστους που θα είχε πλέον το τουριστικό προϊόν. Αυτό διότι ο συγκεκριμένος κλάδος είναι ευαίσθητος σε παράγοντες που συνδέονται με μεταφορικό κόστος και τιμές ενέργειας, που θα απορροφούσαν σημαντικό τμήμα του οφέλους από την υποτίμηση. Τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, ο κλάδος θα είχε να αντιμετωπίσει και το δραματικό πλήγμα από την αβεβαιότητα της χώρας στο εξωτερικό.
Εισόδημα
ΒΙΟΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Πτώση κατά 55%
Δραματική κάμψη θα υποστεί το κατά κεφαλήν εισόδημα του μέσου Ελληνα, καθώς θα πέσουμε από τα επίπεδα των 19.400 ευρώ, που είναι σήμερα το μέσο επίπεδο εισοδήματος, στα 8.700 ευρώ. Η πτώση θα είναι της τάξης του 55%, εξέλιξη που θα κατεβάσει την Ελλάδα πολλά σκαλιά σε σχέση με τη σημερινή πραγματικότητα και θα βρεθούμε κάτω ακόμα και από χώρες όπως η Κροατία, η Πολωνία και η Λετονία, ενώ θα είμαστε μία θέση πάνω από την Τουρκία.
Δ. Σ. ΚΑΝΕΛΛΗΣ